Ciekawostki z tamtych lat

                                                            To się naprawdę wydarzyło …

• W gminie Skomlin życie sportowe organizowano już przed 1939 rokiem w formie turniejów w koszykówce i zawodów kolarskich. LZS w Skomlinie /powiat wieluński/ zawiązuje się w 1946 roku i jeszcze w tym samym roku organizuje I Igrzyska Sportowe Ziemi Wieluńskiej. Pierwszymi organizatorami i inicjatorami Igrzysk byli Stanisław Idasiak, Antoni Ciężki i Antoni Grześlak. W latach 1949 – 1956 LZS Skomlin należy do przodujących w powiecie wieluńskim. Szczególnie sekcje piłki siatkowej kobiet i mężczyzn zajmują czołowe lokaty w turniejach wojewódzkich. Znaczące wyniki osiągali również lekkoatleci. W 1955 w Mistrzostwach Polski Szkół Podstawowych w Gdańsku Jan Kuś zdobył pierwsze miejsce w czwórboju, a w Pabianicach w 1958 roku w Mistrzostwach Województwa w trójskoku uzyskał 14,38 m. Inni zawodnicy też osiągali dobre wyniki jak np. Mieczysław Cekus, który w 1959 roku uzyskał w Sieradzu 54,02 w rzucie oszczepem.
• W powiecie wieluńskim w 1946 roku zarejestrowanych było 7 ogniw LZS z ilością 215 członków, natomiast w 1950 roku było już 28 LZS, skupiających 593 osoby. Trzy lata później w powiecie działało 55 kół LZS, a w nich 1845 członków. Na koniec 1966 roku w powiecie wieluńskim istniało 76 ogniw LZS z 2.847 członkami, wśród których było 635 kobiet
• Pierwsze ogniwa LZS w gminie Pabianice powstały w 1946 roku: w Bychlewie – LZS Jutrzenka, w Pawlikowicach – LZS Pawlikowiczanka, oraz w Piątkowisku, Łaskowicach i Woli Zaradzyńskiej. Początkowo ich działalność opierała się przede wszystkim na piłce nożnej. Zanim powstały boiska w Piątkowisku i Bychlewie, mecze rozgrywano min. na placu Gajera w Bychlewie, placu pod Laskiem Miejskim oraz na piaskach pod Wymysłowem. W latach 60. i na początku lat 70. sukcesy odnosił LZS Jutrzenka Bychlew, głównie za sprawą hokeistów na trawie
• W Rogowie koło Brzezin w 1936 roku ze składek robotników pracujących w miejscowej Hucie Szkła zakupiono sprzęt sportowy i zorganizowano drużynę piłki nożnej. Spotkania rozgrywano na boisku leśnym, dziś terenie SGGW. Pamiętnym wydarzeniem było spotkanie w piłce nożnej w okresie okupacji miejscowej drużyny z Niemcami, którzy ostrzegli, że w przypadku nieprzybycia miejscowego zespołu mogą spełnić groźby. Miejscowi przybyli, a ponieważ mecz wygrali, musieli zaraz po meczu uciekać do lasu. Po wojnie zmienili lokalizację boiska, powołali KS Kolejarz Rogów, ale w 1950 roku wystąpili z federacji Kolejarz i pod nowym Zarządem wstąpili do Zrzeszenia LZS. Rogów posiadał wielu wyróżniających się zawodników. Do nich należeli min. Marian Kowalski – później wiceprzewodniczący RP Z LZS w Brzezinach, z-ca przewodniczącego RW Z LZS w Skierniewicach rekordzista Zrzeszenia LZS w biegu na 3000 m z przeszkodami (9.42,0), mistrz Spartakiady Centralnej w 1957 roku w biegu na 3000 m z przeszkodami i na 5000 m.
• W gminie Praszka do najstarszych LZS w gminie należały LZS Stroje, Kowale, Przedmość, Wierzbie i Praszka. W 1956 roku wychowanek LZS Praszka zdobył mistrzostwo Zrzeszenia LZS w biegu na 100 m (11,0) i na 200 m (22,8). W 1958 działalność LZS przejmuje powołany do życia Ludowy Klub Sportowy Motor Praszka, działający przy Zakładach Sprzętu Motoryzacyjnego. W tym też roku przystąpiono do budowy stadionu sportowego, którą ukończono w 1961 roku. Ponadto w czynie społecznym w 1965 wybudowano basen pływacki. W roku 1966 działały sekcje lekkiej atletyki, piłki nożnej, piłki siatkowej i szachów. Ze względu na duże odległości piłkarze zrezygnowali z udziału w rozgrywkach w okręgu łódzkim i przystąpili do rozgrywek w okręgu opolskim, w klasie B. Jednak słaba gra seniorów spowodowała zniechęcenie działaczy, którzy zrezygnowali z pracy w klubie. Zaniepokoiło to władze sportowe i polityczne miasta. W wyniku tego, z inicjatywy sekretarza partii Jana Bieli, zwołano posiedzenie Komitetu Miejskiego PZPR i dokonano oceny działalności klubu organizując zebranie sportowców i działaczy, na którym wybrano nowe władze LKS. Przewodniczącym został Karol Zawadzki, zastępcą Jan Trzeciak, sekretarzem Włodzimierz Jurczyński. Jako Ludowy Klub Sportowy Motor działał do roku 1968, później nie był w strukturach Zrzeszenia. W tym czasie pierwsze kroki w Brzezinach koło Praszki stawiał Jan Werner – olimpijczyk z Meksyku, Monachium i Montrealu.
• W gminie Biała Rawska jako pierwszy LZS powstał w Białej Rawskiej w 1947 roku, skupiając młodzież z miasteczka i okolicznych wsi. Od początku ożywioną działalność prowadziła sekcja piłki siatkowej, a z przerwami również i sekcja kobiet. Drużyna męska wielokrotnie zdobywała mistrzostwo powiatu rawsko-mazowieckiego. Sukcesem tej drużyny był awans do III ligi, lecz z braku sali wszystkie mecze rozgrywali na wyjazdach, co było przyczyną powrotu do klasy „:A”. Drugą sekcją znaczącą na arenie województwa była sekcja podnoszenia ciężarów. Do wyróżniających się w tej dyscyplinie należeli: K. Świstak, J. Ziółek, S. Świstak, B. Nowakowski, W. Pudzianowski i T. Nowakowski.
• W Czarnożyłach organizacją sportu przed 1939 rokiem zajmował się Stanisław Łuczak. Działała wówczas sekcja piłki nożnej i w mniejszym stopniu lekkie atletyki. W 1946 roku zawiązała się drużyna piłki nożnej z inicjatywy Mieczysława Marciniaka. Zostało wybudowane boisko do piłki nożnej w Czarnożyłach. W 1970 roku powstał stadion sportowy przy POM w Opojowicach, a w 1974 kąpielisko na rzece Pysznie. W gminie oprócz popularnych dyscyplin: piłki nożnej, piłki siatkowe, lekkiej atletyki, podnoszenia ciężarów, popularna była turystyka motorowa. Zawodniczka z Czarnożył Stefania Marciniak zwyciężyła w finale centralnym tej imprezy w roku 1963.
• W 1951 roku w Bralinie odbyły się I Ogólnopolskie Mistrzostwa Wiejskie w piłce siatkowej kobiet i mężczyzn. „Od razu w pierwszych godzinach został zawarty kontakt z miejscową ludnością, której pomagano przy żniwach. Wieczorem wesoły śpiew młodzieży ściągnął na rynek rzesze mieszkańców”[1].
• W Sieradzu w 1953 roku przewodniczącym Rady Powiatowej Z LZS był Zygmunt Grzelak. W powiecie działały wówczas 43 LZS zrzeszające 1025 członków. Najbardziej wyróżniały się: LZS Złoczew, LZS Warta. LZS Klonowa i LZS Szadek. 10.02.1957 roku odbyła się I Konferencja Powiatowa Z LZS w Sieradzu, przewodniczącym został Jerzy Piotrowski. W 1960 roku następuje zmiana, Piotrowski zostaje sekretarzem a Tadeusz Pędziwiatr, przewodniczącym. Na terenie gminy Sieradz pierwsze LZS powstały w latach 1954 – 1958. Ich powstaniu przypisane są następujące daty:

29.08.1954 r – LZS Piaski, 29.10.1954 – LZS Grabowiec, 28.05.1957 – LZS Męcka Wola,

19.02.1958 r – LZS Chojne, 17.05.1958 r – LZS Piaski, 17.12.1958 r – LZS Monice

15.05.1961 r – LZS Dąbrowa Wielka. W gminie Braszewice LZS powstał w 1949 roku. W Brzeźnie natomiast powstanie LZS datuje się na rok 1948. W gminie Wróblew do najstarszych należy LZS Wróblew – Smardzew w którym działała, oprócz innych tradycyjnych, sekcja hokeja na lodzie.

• Na koniec 1963 roku w województwie łódzkim sklasyfikowanych było 779 LZS, w tym 3 Ludowe Kluby Sportowe, zrzeszających 22 861 członków, w tym 5473 kobiet.
• W styczniu 1967 roku w powicie piotrkowskim powstały kolejne ogniwa LZS we wsiach: Papierze, Lubiatów, Tomawa, Szydłów i Żarnowica.

Na VII konferencji Powiatowego Zrzeszenia LZS w Piotrkowie Tryb. przedstawiciela setnego LZS, powstałego 7.02.1967 roku, w tym powiecie w miejscowości Rusociny uhorowano w postaci sprzętu sportowego do gry w siatkówkę i ubiorów dla drużyn chłopców i dziewcząt. Członkowie Zarządu tego LZS otrzymali legitymacje z nr. 3999, 4000 i 4001.

• Założycielką LZS w Gomulinie (powiat piotrkowski) była St. Popińska urodzona w 1895 roku, później mieszkająca w Częstochowie.
• Działacze LZS Szczerbiec Wolbórz (jednego z przodujących w powiecie) wprowadzili w latach 60. eksperymentalną sprzedaż abonamentów na wszystkie imprezy rozgrywane w tej miejscowości w ciągu całego roku. Działania podjęto w celu powiększenia funduszy na działalność klubu.
• Na podstawie stanu organizacyjnego Zrzeszenia LZS ujętego w statystykach za rok 1966 wynika, że tylko powiat płocki w kraju posiadał więcej ogniw LZS na wsi. W 100 ogniwach w powiecie piotrkowskim zrzeszonych było ponad 4000 dziewcząt i chłopców. Liczba ta stanowiła przeszło 4 % usportowienia ogółu mieszkańców w stosunku do 3,8 % średniej krajowej.

Natomiast Rada Powiatowa Z LZS w Radomsku w tym samym roku posiadała 76 ogniw skupiających ponad 2500 członków. W powiecie łaskim w tym czasie 2650 członków LZS działa w 65 kołach, w wieluńskim zaś 2847 w 76 LZS.

• WZ LZS w Piotrkowie Trybunalskim, kiedy powstawało w 1975 roku, przejęło gminy z następujących powiatów: z piotrkowskiego – 12, z radomszczańskiego – 9, z bełchatowskiego – 6, z opoczyńskiego – 9, z rawskiego – 5, z brzezińskiego – 4, z łaskiego – 2, z koneckiego – 2, z pajęczańskiego – 2, z łódzkiego – 2 i z włoszczowskiego – 1.
• W roku 1968 Zrzeszenie LZS skupiało w kraju ponad 750.000 członków w blisko 17.000 LZS, LKS.
• Przewodniczący RW Z LZS w Łodzi Zdzisław Skibior w wywiadzie dla prasy (Ziemia Łęczycka Nr 3 (165) z dn. 5.II.-18.II.1969 r.) o działalności Ludowych Zespołów Sportowych na ziemi łódzkiej powiedział: „ W porównaniu z innymi powiatami w województwie, Kutno i Poddębice odstają znacznie, gdy się porówna działalność ich LZS z Piotrkowem, powiatem łódzkim, Wieluniem czy Sieradzem. Wyprzedzają jedynie (chodzi o Kutno i Poddębice- przypis autora) Bełchatów i Pajęczno, gdzie stan jest podobny.”
• Jeźdźcy z BKJ Bogusławice, znani w całym kraju, bracia Grzegorz i Bogdan Kubiakowie, w 1990 roku startowali w zawodach hippicznych w Libii i zwyciężyli. Zawodom w Trypolisie bacznie przypatrywał się libijski przywódca płk Muammar Kadafi. Widząc znakomitą postawę braci Kubiaków na parcourze, pułkownik postanowił, że musi ich mieć jako jeźdźców libijskich. Zaoferował doskonałe warunki finansowe. Spotkał się jednak z odmową i ze złości nieomal siłą nie powstrzymał polskich jeźdźców. Temperując nieco swój porywczy i apodyktyczny charakter, płk Muammar Kadafi wypuścił Kubiaków, zastrzegając, że w każdej chwili widzi ich w Libii.[2]
• Sukcesy jeźdźców wzmagają także zainteresowanie ich…. końmi. Byli tacy, którzy za dosiadanego przez Grzegorza Kubiaka konia „Arcusa,” chcieli zapłacić ponad milion dolarów.
• W 1968 roku niestrudzony prezes LZS Kłominice (powiat radomszczański), Stanisław Chmielosz, w poszukiwaniu środków na działalność klubu wraz z działaczami postanowił sięgnąć do tradycyjnych form, istniejących szczególnie na wsi, zorganizowania zabawy fantowej. Ruszyli więc piłkarze na wieś w poszukiwaniu fantów. Otrzymywali różne fanty np. kaczkę, koguta, jaja. Przed drzwiami jednej z chat sportowcy długo się wahali, czy swoją sprawą warto zawracać głowę samotnej staruszce, uprawiającej już z wielkim trudem ponad hektar ziemi. W końcu zdecydowali się złożyć jej wizytę. Mówili krótko, bo te wszystkie argumenty, którymi mogliby się posługiwać, nie miały większego znaczenia dla staruszki. Rozmowa nie dała więc rezultatu i chłopcy pożegnawszy się ze staruszką, bez żadnych fantów ruszyli w stronę wyjścia. Gdy byli jednak u drzwi, zawrócono ich z drogi. Staruszka rzekła im, „Słuchajcie, tam za lipą biega kasztanowa owca. Złapcie, weźcie ją sobie na tą waszą loterię. Trafi może do gospodarza, który będzie miał więcej sił niż ja, by się nią opiekować”.[3] W dowód wdzięczności za fant sportowcy LZS na zebraniu podjęli uchwałę by rokrocznie wyręczać staruszkę w jej pracach na roli. Uchwałę przyjęto oklaskami, a na najbliższe 3 lata wyznaczono nawet kandydatów do pracy.
• Budżet RW Z LZS w 1962 wynosił 2.418.000 zł, natomiast wraz z Radami Powiatowymi wynosił 2.720.973,40 zł. Rażąco niska była opłacalność składek członkowskich i wynosiła 48,4 %, co przyniosło dochód 72.720 zł. Natomiast w pozycji „ofiary i darowizny oraz subwencje PZGS (Powiatowe Związki Gminnych Spółdzielni) i GS przekazały 258.414,11 zł.

Poniżej wybrane przykłady wysokości budżetów jakimi dysponowały Rady Powiatowe Z LZS: Łódź – 118.521 zł, Brzeziny – 86.073 zł, Wieluń –64.510 zł, Kutno – zł, Łęczyca – 24 748 zł.

• W 1966 roku na sport wiejski w powiecie piotrkowskim wydano 480 tys. zł, w tym dotacja z Rady Wojewódzkiej Z LZS wynosiła tylko 55 tys zł. Natomiast budżet RW Z LZS na koniec 1966 wyniósł 4.315.878 zł
• W 1969 roku budżet Rady Wojewódzkiej Z LZS w Łodzi był wyższy o 200 000 zł i wynosił 2.247.000 zł. Otrzymano dodatkowo 500 000 zł z Totolotka na sprzęt sportowy.

W 1971 roku WKKFi T zwiększył budżet Radzie Wojewódzkiej Z LZS o 500.000 zł.

• Jak obliczyli działacze Społecznej Sekcji Piłki Nożnej pod koniec lat 60. koszt utrzymania drużyny w A klasie wynosił nie mniej niż 57.000 zł, w klasie B – 30.000 zł, w klasie C 10.000 zł.
• Komisja Młodzieżowa Polskiego Związku Kolarskiego ogłosiła Challange za rok 1972 w kategorii „Orlik” (do 23 lat). W tej klasyfikacji zwyciężył Jerzy Bylicki – LKS Ziemia Łódzka przed srebrnym medalistą Igrzysk Olimpijskich i dwukrotnym mistrzem Polskim – Stanisławem Szozdą. Bylicki wyprzedził też Janusza Kowalskiego, Mieczysława Nowickiego, Edwarda Barcika, Bernarda Kręczyńskiego i wielu innych.
• Podczas IV Konferencji Wojewódzkiej w dniu 27.02.1960 roku na 87 delegatów uczestniczyło 78 (w tym 6 kobiet), co stanowiło 88,6 %. Wśród obecnych z wyższym wykształceniem było 6, ze średnim 40 a z wykształceniem podstawowym 32 delegatów.
• Podczas V Zjazdu Wojewódzkiego w dniu 24.03.1963 roku na 114 delegatów uczestniczyło 104 (w tym 21 kobiet), co stanowiło 91,2 %. Wśród obecnych z wyższym wykształceniem było 8, z niepełnym wyższym 6, ze średnim 62 a z wykształceniem podstawowym 28 delegatów.
• Podczas VI Zjazdu Wojewódzkiego w dniu 7.04.1967 roku na 101 delegatów uczestniczyło 92 (w tym 16 kobiet), co stanowiło 92 %. Wśród obecnych z wyższym wykształceniem było 11, z niepełnym wyższym 11, ze średnim 55 a z wykształceniem podstawowym 15 delegatów.
• W 1970 roku w Mistrzostwach Polski LZS w Mrągowie łyżwiarze szybcy z LZS Rawa Mazowiecka zdobyli puchar Rady Głównej i tytuł mistrza Polski LZS w wieloboju kobiet. Ponadto zdobyli aż 13 medali, w tym 3 złote, 5 srebrnych i 5 brązowych.
• Podczas VII Wojewódzkiego Zjazdu LZS 28.02.1971 roku Radzie Wojewódzkiej Zrzeszenia LZS w Łodzi wręczono sztandar ufundowany przez Radę Przyjaciół LZS.
• W czasie zawodów lekkoatletycznych międzynarodowych juniorów w czechosłowackim Varnsdorfie w 1978 roku, reprezentacja łódzka nie była rozpieszczana przez gospodarzy (zimna woda, skromne i złe wyżywienie), a na dodatek była skromnie wyposażona w sprzęt sportowy. „Adam Kula z LKS Polonia Andrespol zmieniał tak szybko buty oszczepnicze z kolegą Janem Kacprzykiem z ŁKS (buty były jedne i do tego małe), że obaj uzyskali wyniki o 4 metry lepsze od rekordów życiowych”.[4]

[1] Przegląd Sportowy, 8.08.1951 rok

[2] Głos Poranny, 25.01.1991r, Henryk Sobierajski

[3] WŁ. Lach. Głos Robotniczy, 30.12.1968r,

[4] Głos Robotniczy, 2.10.1978 r,